/11 /11

Познатиот ко­шар­кар ја отвори душата и јавно прозборе за нивниот проблем, за борбата, за на­деж­та, верувајќи дека оваа негова исповед ќе им помогне на многу родители што се на по­че­то­кот и не знаат што ги чека.

- До една година, Божидар нормално се развиваше. Знаеше зборови колку децата на не­го­ва­та возраст. Викаше и мама и тато. Кога имаше една година, тогаш живеевме во За­дар, му ставивме вакцина, и по неколку месеци заминавме за Кавадарци. Дека неш­то не е во ред прв забележа татко $ на сопругата Даниела. Рече: “А бе зошто детево не ни обрнува внимание кога го викаме?”. Тогаш му рековме дека можеби ги за­бо­ра­вил. Ни на крај памет не ни беше што значи неговото однесување. Но кога се вра­тив­ме во Задар, тој почна и со нас да се однесува така. Ни вртеше грб, како да ни се лу­ти за нешто. Почна да си игра сам, да не комуницира со никого. Јас тоа лето од Ка­ва­дар­ци за Задар заминав порано, а тие дојдоа по еден месец, и мислев затоа мене ми се лути. Случајно, пак, на пат во авион, сопругата Даниела во весник прочитала за сим­пто­ми­те на аутизам и во симптомите препознала некои од движењата кај Божидар. Ама на почетокот си викавме не, не, не е можно тоа нам да ни се случи. Па тој сосема нормално се од­не­су­ва­ше првата година. Но по некое време сфативме дека, сепак, нашето дете ги има ско­ро сите симптоми на аутизам. Освен агресивност. Никогаш не бил агресивен, ама пра­вел постојани и необични движења. Престана и да зборува. Место да кажува сe по­ве­ќе и повеќе зборови, тој престана да вика и мама и тато, а ако кажеше некој збор, тој не беше целосен.

Ко­га сфативте дека вашето синче има аутизам, што направивте?

- Пр­во две недели бевме во шок, но потоа се созедовме и почнавме да се ин­те­ре­си­ра­ме што понатаму. Бевме во Белград, на испитување и на психолог. За чудо, таму кога док­тор­ка­та викна по него, тој се сврте. Таа ни рече дека возраста од една и пол го­ди­на е мала за да се каже точно дали е аутизам или не. Дека треба уште малку да по­рас­не. Но јас и Даниела не можевме да седиме и да чекаме Божидар да расте со проб­ле­мот. Зашто сметавме дека тоа што го виде докторката е само момент, а ние сме постојано со него и знаеме дека нешто не е во ред. Дека нашето дете не е како што беше. Направивме тестови од урина и ги пративме во Норвешка. Оттаму ни рекоа де­ка не треба да прима продукти со глутен. И почнавме со диета, да не јаде ништо што содржи глутен. Божидар е на диета до ден-денес. Сопругата почна да чита многу кни­ги за да се информираме, оти ниеден доктор не можеше да ни помогне. Нај­за­до­вол­на е од книгата “Детето што ги сакаше прозорците”, во која се искажани искуства на една мајка што имала аутистично дете. Се зборува за терапии, диети, за методи. Тоа ни помогна многу, но и сами почнавме да се информираме. Ни препорачаа “флор тајм”, тоа се игри на под, со што би го заинтересирале и би му предизвикале некаква емо­ци­ја. Почнавме сите по дома да трчаме и да правиме работи за да му пре­диз­ви­ка­ме внимание. Еден професор ни рече дека кога има ваков проблем, не е само детето ау­тис­тич­но туку и целото семејство. И има право. Во тоа се уверивме бидејќи целото се­меј­ство максимално сме му посветени нему, и тоа не само јас и Даниела туку и на­ши­те родители. И тие знаат да се однесуваат според потребите на Божидар. Дури и на­ша­та помала ќеркичка Сара учи со него. Пред нешто да му даде, прашува дали ба­то смее да го јаде или не. По едно испитување ни кажаа и дека има кандида во цре­ва­та. Тогаш почнавме и друга диета за кандидата, која беше уште поригорозна од прет­ход­на­та. Не смееше да има ни тестенини ни конзервирана храна, шеќери, соја. Ма ниш­то. Но, ете, со време и тоа го научивме. Мислам дека тогаш ги постигнавме нај­го­ле­ми­те резултати, зашто оттогаш почна и по малку да зборува. Тогаш почна да ни од­го­ва­ра на прашања од типот “Како прави магарето”, “Како прави пожарната” и слич­но. Одговараше на прашањата, без оглед што одговорите беа само самогласки. Пр­ви­те зборови му беа: “Ајде, тато”. Мама уште цела следна година не можеше да каже. Не можеше буквата М да ја изговори. Прв логопед што се нафати да работи со него, ко­га Божидар имаше само две години, е Силвана од Неготино. Цело лето додека бев­ме во Кавадарци, работеше со него. Ми беше жал со само две години да го гледам со ран­че­то на грб, секој ден на логопед. Првите две недели кај неа само врескаше и пла­че­ше, ама после се навикна и со неа и со сите други логопеди, зашто кога се вра­тив­ме во Задар, и таму веднаш ангажиравме логопед. Божидар сега има 8,5 години и од негови две години сме со логопеди, дефектолози и со еден куп други терапии.

Што му помогна за овие години?

- Не знам. Веќе и не знам што сe не направивме. Разни тестови, испитувања, суп­ле­мен­ти еден куп, хомеопати, психолози, диети, арт терапија и не знам што уште не нап­ра­вив­ме и што уште ќе направиме. Но мислам дека најмногу помогна работната те­ра­пи­ја. Силвана беше најупорна, иако Божидар првично не сакаше да соработува. Ама по­доц­на ја засака, и секој ден му се зголемуваа минутите кај неа. Еве сега во школо, на едно место може да седи и по 5-6 часа. Ама со него постојано работиме. И нему ве­ќе не му е проблем нешто да научи, само му е проблем комуникацијата. Сака да ко­му­ни­ци­ра, ама не знае како. Во тоа многу му помага и помалата сестра Сара. Тој, пак, ја слу­ша можеби повеќе одошто треба. Сe што сака да му земе, му зема, а и тој $ дава. Сe што ќе посака сестра му, $ дава, дури и му викаме да не ја слуша сe што ќе му ка­же. Божидар воопшто не е агресивен. Најмногу што направил досега, е што скина лист од боенка, а потоа нe молеше да го залепиме. Како помал плачел и не знаел да ни ка­же што го боли. Само плаче, и не зборува. А сега тоа знае да го каже. Има деца што не чувствуваат болки, а Божидар не е до толку. Само не знае да го објасни тоа што го ма­чи.

Целото интервју