/11 /11

За да фрлиме малку повеќе светло по прашањето, денес избравме неколку важни факти за вакцините кои секој одговорен родител треба да знае.

Хепатит Б е една од најчестите заразни болести во светот, без разлика што се пренесува само преку крв и по сексуален пат. Затоа децата во скоро сите земји во светот се вакцинирани против хепатитис во првите месеци од својот живот. Вакцината против туберкулоза е задолжителна во Македонија, но во држави како САД, Велика Британија и Германија не се применува, бидејќи во овие земји има многу малку заболени од туберкулоза. Пред неколку години научниците сметале дека ситните сипаници (морбили) многу наскоро ќе бидат целосно поразени, како што беше случајот со големите сипаници – болест која го одзеде животот на милиони, пред да биде искоренета со помош на вакцините. Во последниве години, сепак случаите на морбили се зголемуваат, бидејќи луѓето се поретко се вакцинираат. Проблемот е во тоа што морбилите се екстремно заразни, се шират многу брзо и можат да доведат до смрт.

Некои вакцини не се задолжителни и треба да се користат само ако постои епидемија или ризични околности. Таква вакцина, на пример, е онаа против енцефалитис. Треба да се стави само по консултација со лекар кој ќе ги земе предвид индивидуалните карактеристики на пациентот. Ако патувате со вашето дете во странство, треба да размислите кои дополнителни вакцини се потребни. Во земјата каде што одите, ризикот од други болести може да биде поголем. Научниците покажаа дека мултикомпонентните вакцини имаат помал стрес врз имунолошкиот систем отколку еднокомпонентните вакцини. Секоја вакцина, како и секоја инфекција, го активира имунолошкиот систем, но колку почесто имунолошкиот систем се активира, толку е поголем ризикот од несакани ефекти. Иако бројот на препорачаните вакцини е зголемен, современите вакцини содржат помалку патогени од оние пред 40 години. Затоа, тие се полесно прифатени од телото на пациентот и компликациите се многу поретки.

Некои родители не ги вакцинираат своите новороденчиња затоа што сакаат телото на детето да се зајакне доволно. Некои чекаат бебето да наполни една година, други две, а други чекаат децата да почнат да одат на училиште. Но, оваа стратегија е многу погрешна. Всушност, ризикот од неочекувани несакани реакции на вакцините се зголемува со возраста. Покрај тоа, малите деца имаат послаб имунолошки систем и можната инфекција може да биде далеку поопасна за нив. Секоја една вакцина може да предизвика болка, чешање или оток на местото каде што е поставена, како и зголемување на телесната температура. Некои вакцини доведуваат до губење на апетитот и главоболка. Овие се сосема нормални реакции кои исчезнуваат по краток временски период.

Сите родители треба да запомнат дека придобивките од имунизацијата се многу поголеми од привремената слабост по примањето на вакцина. Сериозни компликации се јавуваат многу ретко. На пример некои деца можат да добијат осип од вакцината против хепатит Б, но таква компликација се случува еднаш на 600 илјади.

Се верува дека мајчиното млеко го штити бебето од повеќето опасни заболувања благодарение на имуноглобулинот кој го содржи. Покрај тоа, мајчиното млеко содржи антитела против оние инфекции кои мајката ги имала. Тоа е така, но само за првите месеци од животот на детето, потоа мајчиниот имуноглобулин се исфрла од телото на бебето и тоа само почнува да произведува антитела. Во овој момент вакцините му помагаат на бебето да се заштити од можните болести и само да развие одбрана против нив.

Модерните вакцини се поделени во две големи групи - живи вакцини и мртви (инактивни) вакцини. Живите вакцини се поефикасни, но за да го добијат саканиот резултат, телото обично треба да помине блага форма на инфекција. Живите вакцини го градат имунитетот против болеста од прв пат. Мртвите вакцини содржат делови од ДНК и други фрагменти на бактерии и вируси кои го "тренираат" телото да се бори против болеста, но една доза не е доволна за да се развие траен имунитет, па затоа треба периодично да се ставаат мали дози. Откако ќе ја ставите првата вакцина, телото развива имунитет неколку месеци. Со втората вакцина, работите се случуваат побрзо и во телото се развива имунитет за неколку години. За да се задржи овој имунитет, важно е повторно да се вакцинирате. Возрасните исто така треба да бидат вакцинирани за одредени болести. На пример, вакцината за тетанус се обновува на 25-годишна возраст и на секои 10 години потоа.

Експертите препорачуваат да не го храните детето со целосно нова и за него непозната храна во следните 5 дена пред и после вакцината, бидејќи тоа може да добие неочекувана алергиска реакција. И што е најважно! Вакцините помагаат да се постигне т.н. "Колективен имунитет". Во здраво општество стапката на болеста се намалува, а вакцинираните лица ги штитат оние кои не можат да бидат вакцинирани, заради возраста и заради други болести. Со цел да се постигне колективен имунитет, над 95% од населението треба да се вакцинира. На пример, возрасните исто така се разболуваат со типични детски инфекции, како што е рубеола, ако само 80% од децата се вакцинирани. Ако вашето дете имало остра реакција против некоја вакцина и лекарите препорачуваат да не се вакцинира, вие не треба да станете антиваксери, бидејќи ако другите деца се вакцинирани, тоа ќе го намали ризикот за вашето дете. Во исто време, ако нема проблем за вашето дете да се вакцинира, но ја одбиете вакцинацијата, го ставате вашето дете и другите деца во голем ризик.

И каква е врската помеѓу вакцините и аутизмот? Во средината на 90-тите години гастроентерологот Ендрју Вејкфилд го објави своето истражување во познатото списание The Lancet, каде тврди дека открил врска помеѓу комбинираната вакцина за мали сипаници, заушки и рубеола и развојот на аутизам. Покрај тоа, тој рече дека вакцинираните деца имаат поголема веројатност да страдаат од проблеми со стомакот. Во тоа време, Вејкфилд има патент за вакцини против мали сипаници, заушки и рубеола, кои не се комбинирани. Оттука е јасно дека неговите студии се успешна манипулација против комбинираната вакцина. Сепак, луѓето во САД и во Велика Британија се помалку и помалку вакцинирани. Научниците почнуваат да ја бараат вистината и да ја преземат истрагата. Истражувањето спроведено со 500 деца беше објавено во 1999 година. Односот помеѓу вакцините и аутизмот не е откриен. Но, за да биде побезбедно, две години подоцна научниците спроведуваат нова студија, овој пат со 10.000 деца. Во Данска, спроведена е анкета на 537.000 деца, а во Финска студија на 535.000 деца. Не само што никој не успеа да ги репродуцира резултатите на Вајкфилд, тие дури и не можат да најдат никаква врска помеѓу вакцините и аутизмот. Подоцна од списанието The Lancet се одрекуваат од истражувањето на Вејкфилд и самите тоа го сметаат за "погрешно", тогашниот главен уредник д-р Ричард Хортон тврди дека адвокатите кои воделе постапки против некои производители на вакцини, му платиле на Вејкфилд да ја објави таквата студија. Во 2010 година на Вејкфилд му е одземена дозволата за истражување и работа во медицината, бидејќи неговата студија направи огромна штета за здравјето на децата.