На прв поглед, бебињата изгледаат како мали суштества кои зависат од нас: гладни, поспани и збунети. Но под кожата на нивната невиност, се одвива едно неверојатно и суптилно патување кои се состои од оформување на нивното „јас“.

Идентификацијата со сопственото тело, препознавањето на себе како посебна личност, доживувањето на одредени емоции како свои, сето тоа започнува многу порано отколку што претпоставуваме.

Првите чекори кон „јас“ – уште пред огледалото

Уште во првите недели од животот, бебето почнува да го доживува светот преку сензорни искуства: топлина, допир, мирис, глас. Но најважен од сè е односот со родителот.
Во тој однос, особено со мајката или примарниот негувател, бебето не прави разлика меѓу себе и „другата личност“. Во првите месеци, „јас“ и „ти“ се едно.

Но постепено, преку ритамот на доењето, бакнежите, одвојувањата и повторните средби, се формира осет за сопствено постоење.

Моментот кога огледалото станува прозорец

Околу 6-8 месеци, бебето покажува интерес за сопствениот одраз. Прво мисли дека гледа друго бебе. Но околу 18тиот месец, доаѓа едно магично откритие дека всушност “Тоа сум јас”
Овој момент е познат како самопрепознавање, и често се проверува со тестот со кармин или налепница на челото. Ако детето се обиде да ја тргне од своето лице кога ќе ја види во огледало, значи веќе има развиено чувство за сопствен идентитет.

Развојот на нивното „јас“ низ мозочна и емоционална карта

Во текот на втората година, се случуваат неколку важни „јас-фази“:

• Јас сакам сам/а! Фаза во која има обиди за самостојно јадење, облекување, пиење.
• Мое! Фаза во која почнува да развива чувство за сопственост.
• Не! Фаза во која ги изразува своите на граници, волја и избор.

Сето ова не е знак на тврдоглавост, туку градење на идентитетот. Тоа се различни начини детето да покаже дека веќе има свој внатрешен глас.

Јазикот како алатка за јасност и гласност

Кога бебето преминува во дете и почнува да зборува во прво лице, тоа не значи само развој на говорот, туку претставува и ментален доказ дека знае за неговото постоење како засебна личност. Детето кое зборува за себе, веќе се гледа себеси.

Што може да направи родителот за да помогне?

1. Огледало и зборови. Често играјте пред огледало: покажувајте носе, очи, коса, и кажувајте: „Еве го Марко. Тоа си ти!“ Ова го поврзува визуелниот одраз со личното „јас“ и детете станува свесно за себе. 
2. Почитувајте избор, дури и ако е наивен. Кога детето ќе каже: „Сакам жолта маичка“, не е каприц. Тоа е градење на идентификација и став. 
3. Препознајте ги чувствата и именувајте ги. „Се лутиш бидејќи ја сакаш играчката“, му помагате да развие емоционален идентитет. 
4. Прифатете го одбивањето како дел од градењето на неговото „јас“. „Не сакам“ е прв чекор кон „Знам што сакам.“ 

Бебињата не почнуваат како празни страници. Тие се живи биографии што сè уште не знаат да се раскажат.
Преку допир, ритам, огледало, зборови, избори и љубов, тие почнуваат да ја пишуваат својата приказната: „Ова сум јас. И сега знам.“