Икањето почнува ненадејно, трае неочекувано, а понекогаш се чини дека никако не сака да престане. Иако сите сме искусиле икање, малкумина знаат што точно го предизвикува и зошто телото реагира на таков начин.

Во продолжение, истражуваме што се случува во телото кога икаме, кои се најчестите причини, и што навистина функционира кога се обидуваме да го сопреме.

 

Што е икањето?

Икањето е рефлексна, ненамерна контракција на дијафрагмата – мускулот кој го одделува градниот кош од стомакот и игра клучна улога при дишењето. Кога таа нагло се стега, гласните жици брзо се затвораат, предизвикувајќи го препознатливиот звук „хик“.

Овој процес се случува во дел од секундата, но може да се повторува неколку пати во минута или, во поретки случаи, со часови или дури денови.

 

Што го предизвикува икањето?

Икањето се појавува поради многу причини, кои варираат од сосема безопасни до медицински посериозни. Еве некои од најчестите:

• Брзо јадење или голтање воздух
• Гасови во желудникот што го притискаат дијафрагмалниот нерв
• Консумирање газирани пијалаци или премногу зачинета храна
• Промени во температурата на храната (топло па ладно)
• Нервоза, возбуда или стрес
• Алкохол и газирани пијалаци

Во повеќето случаи, икањето е краткотрајно и сосема безопасно.

 

Каква е улогата на нервите во икањето?

Икањето е контролиран од комплексен рефлексен лак, кој вклучува:

• Френичен нерв – ја контролира дијафрагмата
• Вагусен нерв (nervus vagus) – поврзан со дигестивниот и дишниот систем
• Центри во мозочното стебло – кои регистрираат нарушувања и иницираат рефлекси

Доколку некој од овие нерви биде иритирани (од преголема пополнетост на желудникот, воспаление или компресија), може да се активира рефлексот на икање.

 

Кога икањето е аларм?

Иако најчесто трае неколку минути, икањето кое трае повеќе од 48 часа (перзистентно икање), може да биде знак за:

• Гастроезофагеален рефлукс (GERB)
• Проблеми со централниот нервен систем
• Инфекција или тумор што притиска на нервите
• Неусогласеност на електролитите (како натриум и калиум)
• Одредени лекови (на пр., стероиди или лекови за паркинсонова болест)

Во такви случаи, потребна е консултација со лекар.

 

Дали има лек?

Нема универзален лек, но има многу домашни трикови што може да помогнат да се прекине икањето:

• Задржување на здив неколку секунди
• Пиење голтка вода без дишење
• Голтање шеќер или лажица јаболков оцет
• Дишење во кеса, но крајно внимателно
• Исплашување, кое е чуден начин за прекин на икањето, но понекогаш помага.

Овие трикови најчесто делуваат преку „рестартирање“ на нервниот пат што ја контролира дијафрагмата.

 

Некои научници веруваат дека икањето потекнува од нашите далечни предци, водоземци и риби, кои имале слични мускулни рефлекси при преминување од вода во воздух. Денес, оваа функција повеќе не ни е неопходна, но рефлексот останал.

 

Икањето можеби изгледа како безопасна непријатност, но е сложен биолошки одговор кој вклучува нерви, мускули и мозочни центри. Обично е безопасно и краткотрајно, но може да биде и корисен сигнал за она што се случува во нашето тело.