|      
Сакаш да се откажеш?
Пред да ја потврдиш својата одлука, запознај се со последиците од таа одлука.
Доколку го потврдиш своето откажување, на твојот комјутер ќе наместиме cookie, кој ќе ни овозможи, во текот на натпреварот (14.03 - 18.03.2016) при посета на порталот да те препознаеме и да овозможиме слободно користење на порталот, без прикажување сликички, односно контролор на играта од десна страна на екранот.

Истовремено ќе бидат одземени сите собрани поени. За жал, со откажувањето, губиш и право на награди.

Дали се уште сакаш да се откажеш?
Рингераја.мк користи "колачиња" за обезбедување подобро корисничко искуство, следење на посетеноста и приказ на огласи. Поставките за прифаќање на колачињата ги прилагодувате во вашиот пребарувач.
Со продолжување на користењето на сајтот се смета дека се согласувате со користење на колачињата за наведените цели. За продолжување кликнете “Во ред”.   Дознајте повеќе.

Др. Ранко Рајовиќ: Како да ги подготвите децата за новиот начин на учење?

Редакција Рингераја, 26.8.2020
Интервју на Др. Ранко Рајовиќ за порталите Рингераја

image
/11


Учениците, а особено нивните родители, будно ги следат сите насоки за почетокот на новата учебна година во опкружување на епидемија на вирусот корона. Ако децата повторно одат во градинка и училиште на есен во околности за кои се потребни маски и оддалеченост, што навистина ги учиме децата? Како можат родителите да ги подготват своите деца за новиот начин на школување и градинка? Некои од прашањата се во мислите на многу родители деновиве!

 

Разговаравме за „новото нормално“ со Др. Ранко Рајовиќ.

 

Д-р Ранко Рајовиќ од Нови Сад е автор на НТЦ програмата за образование на родители и наставници, која се спроведува во осумнаесет европски земји и е еден од најголемите експерти за раниот развој на интелигенцијата кај децата. Комбинирајќи го знаењето за медицина и педагогија, тој создаде програма со која се развиваат когнитивни способности на децата, и која е многу добро и детално, применлива во семејството, предучилишните установи и паралелките во основните училишта. Д-р Рајовиќ, самиот е татко на четири деца.

 

 

1) Ако децата повторно одат во градинка и училиште на есен во околности што бараат маски и оддалеченост, што навистина ги учиме децата - да се плашат од другите и дека допирањето не е добро? Како тоа влијае на нивниот емоционален развој и какво општество ќе подигнеме?

 

rankoЗа жал, ситуацијата е како што е, сигурно е подобро да ги научиме децата дека сега малку се промениле животните околности и дека треба да се прилагодиме на новите околности, наместо воопшто да не одат на училиште. Важно е убаво да разговараме со детето и да му објасниме дека не сè е секогаш така како што би сакале да биде. Ние мора да ги прифатиме животните околности што ни се случија и да научиме да живееме со нив. Лекција е важна, не само кога станува збор за вируси и епидемии, туку и многу други ситуации со кои се соочуваме додека растеме. Бидејќи не знаеме колку долго ќе трае оваа состојба, подобро е сите да бидеме малку внимателни и да се обидеме да бидеме дисциплинирани, за да поминеме низ овој предизвикувачки период побрзо и што е можно побезболно.

Што се однесува до допирот и емоционалниот развој, дали тоа ќе влијае и колку - подобро да  одговори психолог, но тоа секако зависи од должината на овој период, како и од специфичните мерки.

Добро би било да се дизајнираат и воведат активности што ќе бидат интересни и стимулативни за децата, без да се вклучи толку многу директни физички контакти. Така, децата ќе можат да ја завршат својата основна работа, а тоа е играта. На пример, играта дење и ноќе е одлична, а со одредени модификации може да се искористи за да научи одредени лекции во училиште. Класичната игра на денот и ноќта значи дека кога ќе речеме ноќ, децата клечаат, а кога ќе кажеме ден, тие стануваат, тие брзо се досадуваат на овој начин на игра и затоа е неопходно да се смени и дополни играта во согласност со новите откритија во неврофизиологијата и педагогијата, во врска со развојот на когнитивните способности на децата. Играта мора да биде предизвикувачка, полна со исчекување, размислување и справување.

На Факултетот за образование во Копер, каде што предавам, со тим од експерти, дизајнирам, заснован врз знаење од едукативни невронски мрежи, едукативни игри и методи на учење кои стануваат дел од образовниот систем преку проекти на ЕУ. Порталот ЕУ за образование на наставници од Брисел го вклучи прирачникот за НТЦ во стручната литература за сите вработени во образованието на територијата на Европската унија, а материјалот е преведен на 23 јазици.

Така, на пример, споменатата игра дење и ноќе може да се користи за учење лекции, без притоа учениците да го сфаќаат ова воопшто како учење, туку како игра. Ако децата учат растенија, можеме да кажеме дека овошјето е ден, а зеленчукот е ноќ, и така, на пример, кога ќе кажеме лимон, децата стануваат, а кога ќе речеме зелка, децата клечаат. Играта може да се прилагоди на други субјекти, како што е граматика, кога именката претставува ден, а придавката ноќ, или во математиката со парни броеви (ден) и непарни броеви (ноќ) правиме кратки аритметички операции и решението ни кажува дали е ден или ноќ. Значи, во однос на постојните околности, ние мора да дизајнираме методи кои изгледаат како игра, затоа што играта е единствениот вистински мотив за детето и најдобро се учи преку игра.

 

2) Како родителите можат да ги подготват своите деца за нов начин на школување и градинка, така што децата и самите родители се колку што е можно без стрес?

 

Во секоја животна ситуација, важно е родителите да не ги пренесат стравовите и стресот што го чувствуваат на своите деца. Општо земено, сите имавме некои фази во нашето растење кои не беа такви што сакавме да бидат. Значи, на нас возрасните треба да ги запомниме тие моменти малку и да сфатиме дека сето тоа е дел од растењето и дека не можеме да ги заштитиме децата од сè, но зависи од нас да ги научиме како да се справат со тоа.


 Детскиот мозок се развива со движење

 

3) Во првиот дел од учење од далечина, се чинеше дека децата и родителите навистина биле преоптоварени со училишната работа. Дали имате предлози за родителите, како да го организираат денот, да им го олесниме на сите?

 

Родителите мора да бидат вклучени во такви ситуации, бидејќи многу зависи од нив. Доколку периодот на домашна изолација е присутен уште неколку месеци, ќе биде потешко за родителите и тие ќе треба да дизајнираат активности, да бидат креативни, да им помогнат на децата да ги надминат предизвиците што можат да се појават. Најлесно е да го вклучите телевизорот, компјутерот, игрите, но ова е линија на најмалку отпор и носи некои последици, особено ако трае подолго. Големите студии пред 7-8 години, спроведени на три универзитети во САД, покажаа дека децата кои не се движат доволно и немаат доволно аеробна активност, имаат намалено длабоки структури на мозокот, што значи и намалување на когнитивните способности. Затоа е важно родителите да бидат креативни, да му помогнат на детето да го дизајнира слободното време, така што последиците од домашната изолација се што е можно помали.

 

4) Дали знаењето што учениците ги добиваат „на далечина“ заостануваат зад она што го стекнуваат во училиште?

 

Ако предавањето е добро дизајнирано и интересно, ако децата се активно вклучени, ако методите се слични на игра, тогаш овој начин на учење може да биде добро решение. Особено е важно да се компензира недостатокот на контакт и дружење, а тоа може да се направи преку интерактивни методи и потребно е да се дизајнираат работилници преку Интернет, кои ќе имаат токму такви методи. Започнати се проекти на ЕУ кои имаат за цел да направат методи што ќе бидат интересни, јас сум вклучен во два такви проекти каде се обидуваме да го искористиме системот на формирање на неколку тимови во рамките на часот, да создадеме дополнителна мотивација, затоа што тогаш студентите застануваат за својот тим, тие се поактивни, тие си помагаат едни на други, размислуваат, се поврзуваат, откриваат, импровизираат, стимулираат креативност, развиваат емпатија и со тоа се подготвуваат за предизвиците што ги очекуваат во иднина.

 

Секогаш е подобро да се работи со деца во училницата, но ако веќе мора да размислиме за настава преку Интернет, мора да знаеме дека таквото учење може да биде добро, само треба да воведете нови методи што се интересни за децата, бидејќи тоа обезбедува внатрешна мотивација, и што е најважно за успешен процес на учење.

 

Овие методи со години се изучувани од страна на системот за учење НТЦ, кој се спроведува во над 20 европски земји, а таквите методи покажуваат предност во однос на класичните наставни методи. Во моментов работиме на развој на училиштето и градинката на иднината и го промовиравме НТЦ клубот во Белград, каде испробуваме методи на отворено, со многу движење, комбинација на моторнице процеси и мислата, каде што децата треба да размислуваат и учат на едноставен начин. Делови од некои лекции (математика, граматика, природа и општество), развиваат когнитивни способности и математичко логично размислување.


Децата да скокаат и да одат боси

 

5) Ако наставата преку Интернет важи за сите ученици, дали првачињата и, генерално, помладите класи се на најнеповолна позиција?

 

Прво одделение е голем настан за секое дете и обично се памети долго време првиот ден на училиште. Во оваа ситуација, може да се организира поинаку од претходните години, без големи и заеднички собири во училишната сала. Посебно внимание треба да се посвети на нивните физички активности, затоа што ако се скратат часовите, децата ќе поминат повеќе време дома, затоа родителите мора да размислуваат за овој сегмент на развој на децата и да обезбедат доволно време да играат во природа, парк, игралиште или некои други спортски активности.

 

 

6) Дали учењето од далечина е само присилна алтернатива или може да се смета како водич за тоа како да се дејствува во иднина, кога станува збор за образование?

 

Сега е присилна алтернатива, но учењето од далечина може да донесе некои позитивни промени. Секако ќе се појават нови платформи, идеи, помагала што ќе им олеснат на учениците да ги совладаат училишните материјали.

 

 

7. Според вас, дали наставниците биле добро подготвени за настава преку Интернет за време на првиот бран на епидемијата? Дали има простор за подобрување и дали треба да очекуваме дека од есен, во случај на повторно учење од далечина, некои сегменти да ќе подобрат?

 

Работев со колеги наставници, ова беше неочекуван начин на работа за нив, некои успеаја, дадоа се од себе, а сепак се пожалија дека мора да биде поинаку. Јас направив анкета со ученици и родители, каде ги анализиравме резултатите и откривме дека над 30% од учениците, особено постарите, не биле ментално вклучени во наставата затоа што правеле некои други работи за време на часот. Ова секако не е добро, но треба да ги научиме лекциите и подобро да се подготвиме за новиот циклус на предавања преку Интернет.

 

ntcucenje

 

8) За време на периодот на епидемија, децата поминале повеќе време на екраните од вообичаеното (без оглед на учењето), и можеби ова повторно ќе нè чека на есен, затоа што кога ќе започне постуденото време, децата поминуваат повеќе време дома, особено во градовите. Сега тука е и можноста да не одат на училиште, градинка. Дали ова исто така ќе има последици за нивниот развој?

 

Во принцип, се залагам децата да поминуваат што е можно помалку време зад екранот. Кога станува збор за настава преку Интернет, ова е нешто што е неизбежно, но тогаш родителите треба да бидат сигурни дека детето го поминува остатокот од денот без игри и цртани филмови. Нашето искуство со NTC кампови што ги организираме секое лето, покажува дека на децата не им треба телефон или телевизор доколку нивното време е исполнето со игра, со многу обврски и задачи што им се интересни, тогаш ќе имаат помалку потреба од екрани. Дури и дозволеното време од 30 минути кога ќе се јават кај родителите не го користат децата, така што често се случува родителите да се јават и да проверат дали сè е во ред. Се разбира, секогаш е полесно родителот да им дозволи на своите деца да гледаат телевизија после напорниот ден, но ако ги охрабриме да играат малку, да имаат креативна активност, тогаш тоа време е многу покорисно. Јас не поддржувам родителот да биде забавувач и аниматор на детето, затоа што на децата им треба сами да научат да се справат со здодевноста, но понекогаш можеме да ги охрабриме малку.

 

Еве на пример од кампот во НТЦ, предавач отиде со децата во шумата каде што имаше план да се направат колиби од гранчиња и лисја. Предавачот ги собра и рече: „Треба да направите шатор / колиба, не знам како ќе го сторите тоа, нема да ви помогнам, затоа што ако самите го направите тоа, ќе бидете многу погласни и посреќни. Она што можам да направам е да ви помогнам да започнете организација, ајде да наведете што е потребно да направите пред да започнете со работа.

 

Друга важна работа е дека секое дете мора да биде вклучено во организацијата, кога ќе ја завршите колибата, да дизајнирате презентација и да ме поканите. Ако сакате совет за време на задачата, јас сум тука. “Предавачот беше таму за да се осигура дека сè е под контрола, но тој не се мешаше многу. На овој начин колибата можеби не била идеална, но децата биле пресреќни затоа што направиле сè сами. Многу е важно да се остави детето да биде независно и да направи нешто од почеток до крај, без постојано мешање на возрасните.

 

Секако, нема да побараме 6-годишник сам да зготви ручек, но да се мие салата или да се постави масата е во ред. Што се однесува до некои бесплатни активности, постојат различни социјални игри, особено добри кои активираат длабоко внимание, затоа што новите истражувања покажуваат дека сè повеќе деца имаат проблем со задржување на вниманието. Една таква игра е шахот во НТЦ („Без страв од шах“) кој е омилен кај децата, а тие дури и смислиле начин да играат сами против шахот во отсуство на друг играч.

 

Децата имаат лош ракопис

 

9) Според вас, долгорочното образование ќе има негативно влијание врз семејството во однос на повеќе несогласувања меѓу партнерите и несогласувањата со децата?

 

Ако се утврдат јасни правила и договор што ќе се почитува и родителите се согласни и доследни, можно е да не се наруши хармонијата. Она што е секогаш добро е дека децата исто така учествуваат во склучување на некои договори и стратегии, затоа што кога самите ќе се договорат за некое правило, со поголема веројатност ќе го следат тоа. На возрасните им е, се разбира, да се осигураме дека сè е реално и изводливо.

 

ranko

 

10) Учењето од далечина е многу тешко за повеќето родители и има многу родители кои не сакаат да го прифатат ова како „нова нормалност“ што се однесува до градинката и училиштето и затоа го напуштаат системот и се повеќе и повеќе одлучуваат да учат дома. Како гледате на школување дома, кога родителите ги поучуваат своите деца?

 

Ако двајцата родители работат со полно работно време, тогаш ова е малку потешко. Веројатно е дека некои родители ќе бидат присилени да земаат годишен одмор или да работат со скратено работно време, а можеби и редовно ја вршат својата работа дома, за да можат да се вклучат во образованието на своите деца, но на ова не треба да се потпираме. Дури и кога има време, родителот не треба да му помогне на детето многу во совладување на училишниот материјал, затоа што со тоа тој му служи на своето дете.

 

Премногу заштита на децата и сè што родителите прават за нив не е добро на долг рок, треба да му се помогне на детето да биде независно. Секако, иновациите во наставата преку Интернет би им помогнале на децата самостојно да совладаат училишни материјали со минимално вклучување на родителите. Потребно е детето да открие, да размислува, да се поврзува, да заклучи и кога тоа е вградено во наставниот метод, детето чувствува радост. Затоа наставата бара нови методи што мора да произлезат од само споменатите потреби на детето.

 

Заради што децата се фрустрирани?


11) Што е со идејата за unschooling, што дава многу добри резултати во САД - кога децата растат, постигнуваат одлични и извонредни резултати на колеџ или како вработени?

 

Главната разлика помеѓу unschooling и формално образование е во тоа дали интересот на детето се следи и обликува од неговото или нејзиното образование, или дали следи претходно планирана програма, понекогаш иста со децении. Основното прашање тука е всушност - кој ќе се прилагоди на кого? Училишниот систем бара големо прилагодување од детето, од однесување, начин на учење и, конечно, начин на размислување, и со тоа стекнатото знаење, иако многу широко, честопати недостасува врска со реалниот и секојдневниот свет на детето.

 

Се случува младите, само после училиште, да откријат што е тоа што ја возбудува нивната љубопитност, желбата да учат и што е предмет на нивниот интерес.

 

Од друга страна, постои непоколеблива парадигма каде принципите се добри, но практичниот аспект на овој вид школување подразбира скоро целосна посветеност на родителите кон образованието на децата, што не е реално за повеќето родители.

 

Идеално, би можеле да ги инкорпорираме елементите врз кои се базира unschooling, од кои некои се наведени погоре, во редовен училишен систем кој ќе стане подобар и поприлагодлив, што е голем предизвик за иднината на образованието и можно е целата оваа епидемиска ситуација и учењето преку Интернет да придонесе за изнаоѓање на подобри решенија, кои ќе бидат применливи утре во практична работа со децата.

 

 

12) Може ли да им дадете на родителите идеи како да го забавуваат детето за време на можен повторен карантин?

 

За време на изолацијата во март, дизајниравме серија активности што секојдневно ги објавувавме на нашите страници на Фејсбук и Инстаграм, има различни совети и задачи што родителите кои не следат беа среќни што работат со деца, добивме многу благодарници и многу сме среќни што помагаме да ги поминат деновите на домашна изолација покорисно и забавно. Овие совети и задачи се достапни на:

 

https://ntcucenje.com/vreme-za-ntc/zadaci-i-saveti-prvog-ciklusa/

https://ntcucenje.com/vreme-za-ntc/zadaci-i-saveti-drugog-ciklusa/

Ти се допаѓа статијата? Кликни “Like” и додај свој коментар:

Како да препознаете дисхармоничен развој к...
Со навршени 2 години пред родителите се појавуваат многу прашања кои многу често си ги поставуваат за растењето и психом...
4
Јазикот зборува за здравјето
Дали имате навика додека ги миете забите во огледалото да го погледнете јазикот? Тоа е многу едноставен, но и корисен на...
4
Крвна слика кај децата и нејзино значење
Од наодите на крвната слика можеме да видиме присуство на анемија, инфекција (бактериска или вирусна), алергија, паразит...
4
Направете сами: Креативни бебешки креветчиња
Во целата еуфорија околу исчекувањето на новиот член, важно е трезвено и совесно да пристапите кон уредување на неговото...
4




Анкета

Што да дознаете.
пеперутка16

Кога би носеле тројки, што би направиле?